Turska odbrambena industrija meta špijuna i obavještajaca

U kontekstu postignuća koja ostvaruje turska odbrambena industrija, čiji se napredak opisuje kao velik i primjetan na tom polju, ova industrija se suočava s još jednom vrstom izazova.

Riječ je o špijuniranju njenih projekata koji su počeli uznemiravati pojedine zemlje i kompanije koje se bave proizvodnjom oružja.

Turske snage sigurnosti uhapsile su u utorak šest osoba u sigurnosnoj operaciji u glavnom gradu Ankari, pod optužbom da su stranim kompanijama davale informacije o projektima odbrambene industrije.

Državno tužiteljstvo je u saopćenju navelo da je “obavještajna služba, u saradnji s Glavnom upravom za sigurnost u Ankari, izvršila raciju na lokacijama na kojima se nalazilo šest pritvorenika”.

 

Istaknuto je da je “hapšenje provedeno nakon jednomjesečne istrage te da je jedan od uhapšenih bio na poziciji direktora u jednom od projekta turske obrambene industrije”.

Ministarstvo finansija Sjedinjenih Američkih Država uvelo je sredinom decembra sankcije Uredu za odbrambenu industriju Turske i njenim dužnosnicima, prije svega njenom čelniku Ismailu Demiru.

Međutim, Demir je naglasio da će sankcije samo povećati upornost njegovih kolega i njega na postizanju samodovoljnosti, posebno u strateškom oružju.

Demir je ranije izjavio da je Turska uspjela izumiti dosta ratne opreme i tehnologija s lokalnim kapacitetima i mogućnostima unatoč “skrivenoj i otvorenoj” blokadi.

Turska kompanija za proizvodnju vojne elektronike ASELAN osnovana je 1975. godine, s ciljem da obezbijedi vojne komunikacijske uređaje za vojsku, radi zaštite od bilo kakve potencijalne špijunske operacije zbog korištenja komunikacijskih uređaja drugih stranih država.

Ova kompanija danas spada u najveće proizvođače odbrambenih sistema u zemlji.

Sigurnosni izvor je naveo da su šesterica špijuna radili već godinu dana, a da su sigurnosne snage tokom upada u njihovim domovima i na radnim mjestima pronašle ogromne količine stranih valuta, pored digitalnih materijala.

 

Sigurnosni izvor je potvrdio za Al Jazeeru da su uhapšene osobe “pružale važne informacije velikim zapadnim kompanijama u odbrambenoj industriji”.

“Trenutno se provodi istraga, u sklopu koje se okrivljenici ispituju o prirodi tih informacija te koliko su one opasne.”

Isključio je mogućnost da su došli do opasnih tajni koje bi mogle utjecati na sami tok rada i na neke od karakteristika po kojima se ističe turska odbrambena industrija.

Istaknuo je da “ova špijunska operacija nije prva, jer su i ranije hapšeni špijuni, te da su obavještajne službe oprezne kada se radi o ovim stvarima”.

Bivši šef vojne obavještajne službe u turskom Ministarstvu odbrane Ismail Hakki rekao je da njegova zemlja ima protivnike, neprijatelje i suparnike jer je “normalno da bude meta, posebno u pogledu odbrambene industrije, koja postiže očit uspjeh, što uznemirava zapadne i regionalne sile”.

Hakki je kazao za Al Jazeeru da su “turske kompanije u sektoru odbrambene industrije oborile rekorde po obujmu prodaje u 2020. godini u usporedbi s konkurentima na međunarodnoj sceni te se nastavljaju kontinuirano razvijati”.

“To navodi konkurente da se služe svim sredstvima kako bi saznali informacije o njenim projektima s ciljem da ih uspore i ometaju.”

 

“Ako se dokaže da određene vlade stoje iza ove špijunaže, to će utjecati na odnos Ankare s tim vladama u čijem se interesu špijunaža provodila. Međutim, vlada u svojim međunarodnim odnosima ne djeluje impulzivno i ne čini nepromišljene poteze”, dodao je Hakki.

Nedavno hapšenje nije bilo prvo takve vrste, a prethodile su mu druge špijunske operacije u posljednjim godinama:

– U oktobru prošle godine sud je osudio lokalnog zaposlenika u američkom konzulatu u Istanbulu na više od pet godina zatvora zbog optužbi za špijunažu i pomaganje organizaciji imama Fethullaha Gulena. Državno tužiteljstvo u Istanbulu je pozvalo turskog državljanina Canturka na temelju svjedočenja Metina Topuza, drugog zaposlenika američkog konzulata, koji je uhapšen pod optužbom za “kršenje Ustava, špijunažu i pokušaj rušenja vlade Turske”.

– Istog mjeseca sud je naložio da se uhapsi Palestinac Ahmed al-Astal, pod optužbom da je špijunirao za Ujedinjene Arapske Emirate. Astal je prenosio Emiratima informacije o razvoju dešavanja u unutrašnjoj i vanjskoj politici Turske i njenim odnosima sa svijetom, uz pripremu izvještaja o neuspjelom pokušaju puča 15. jula 2016. godine.

– U junu prošle godine vlasti su uhapsile četiri špijuna koji su radili za Francusku, prema turskim novinama Sabah. Prema istrazi lista, četverica optuženih su prikupljali informacije o unutrašnjim aktivnostima “konzervativnih” udruženja, o upravi za vjerske poslove i institucijama odbrambene industrije. U istrazi se navodi da su osumnjičeni imali krivotvorene lične karte, koje inače koriste agenti obavještajne agencije, a tvrdili su da su prikupljaju informacije o organizaciji Islamska država Irak i Levant (ISIL).

 

– U aprilu 2019. godine sud u Istanbulu je naložio da se uhapse dvije osobe pod  optužbom za špijunažu u korist Abu Dhabija. Sud je izjavio da je zatvaranje dvojice uhapšenih, od kojih je jedan identificiran kao Zaki Y.M. Hassan i kasnije je umro u zatvoru, izvršeno pod optužbom za “političku, vojnu i međunarodnu špijunažu”.

– U maju 2018. godine, graničari su tokom patrole uhapsili grčkog poručnika Aggelosa Mitretodisa i narednika Dimitrosa Kouklatizsa u pograničnom području Pazarkule s Grčkom, koji pripada Edirni. Sud u Edirni je presudio da se grčki vojnici zatvore pod optužbom za “pokušaj vojne špijunaže i ulazak u zabranjenu vojnu zonu”.

– U decembru 2016. godine uhapšen je američki pastor Andrew Brunson, kojem je suđeno pod optužbom za špijunažu i zločine počinjene u interesu organizacije Gulena i Radničke partije Kurdistana (PKK), koje je Turska označila kao “terorističke organizacije, pod krinkom vjerskog autoriteta”, kao i zbog saradnje s njima unatoč tome što je od ranije bio upoznat s njihovim ciljevima.